Mae Daed Noi : Little Sunshine
แน่นอนว่าเราได้สัมผัสถึงความสดชื่นและสะอาด ของคาแร็กเตอร์กาแฟจากแหล่งเพาะปลูกและความสามารถของเกษตรกรที่รังสรรค์กาแฟ "แม่แดดน้อย" จากการ Process แบบ "Washed"
จิบแรกให้ความรู้สึกสดชื่นของผลไม้โทน ส้ม แอปเปิ้ล มะนาว
และมี Aftertaste ที่สะอาด ทิ้งท้ายด้วยความหวานอมเปรี้ยวของ องุ่นเคียวโฮ น้ำผึ้ง
ด้วยความเพลิดเพลินของกาแฟที่ดื่มได้อย่างสบายๆ
คล้ายกับแสงแดดอ่อนๆ ตกกระทบในยามเช้า
ที่ทำให้เราหลงใหลในความเป็นธรรมชาติ…ของกาแฟ
พบกับกาแฟไทยคุณภาพดีจากบ้านแม่แดดน้อย อำเภอกัลยานิวัฒนา จังหวัดเชียงใหม่ กลิ่นรสของกาแฟเกินจากความพยายามและความทุ่มเทของพี่อาเทน หรือคุณอุเทน สมบูรณ์ค้ำชู เกษตรกรนักแปรรูปรุ่นใหม่ที่พัฒนากาแฟไปพร้อมกับการทดลองการแปรรูปที่เหมาะสมกับ "พื้นที่แม่แดดน้อย"
Farmer: Aten
Altitude: 1,200 m.a.s.l
Process: Washed Process
Taste Note: Orange, Lemon, Lime, Green Apple, Grape, Honey
เรามารู้จักกับพี่อาเทนกันค่ะ เกษตรกรนักแปรรูปรุ่นใหม่ที่อดีตเคยเรียนและทำงานเป็นกราฟิกดีไซเนอร์
จากนั้นได้กลับมาบ้านแม่แดดน้อย อำเภอกัลยานิวัฒนา จังหวัดเชียงใหม่
เพื่อต่อยอดและพัฒนาไร่กาแฟ Lica coffee estate ให้มีผลผลิตที่มีคุณภาพ สามารถสร้างมูลค่าสูงและพัฒนากาแฟไปพร้อมกับการทดลองการแปรรูปที่เหมาะสมกับ "พื้นที่แม่แดดน้อย"
"เราควบคุมคุณภาพตั้งแต่ ต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ เพื่อให้มั่นใจว่า กาแฟที่ลูกค้าได้กินมาจากความตั้งใจของเรา"
หลังจากที่ควบคุมดูแลในส่วนของต้นน้ำแล้ว
ต่อไปจะเป็นการเดินทางเข้าสู่กลางน้ำและปลายน้ำของเมล็ดกาแฟแม่แดดน้อย
เส้นทางแห่งความรัก เชียงใหม่-อุบล ก่อเกิดเป็นร้านกาแฟ Anna Coffee Micro Roasters
ภาพต้นกาแฟใน Lica coffee estate
ที่มารูปภาพ :https://www.facebook.com/Maedaetnoi
ภาพบรรยากาศลานตากกาแฟ
ที่มารูปภาพ :https://www.facebook.com/Maedaetnoi
ภาพบรรยากาศร้านกาแฟ Anna Coffee Micro Roaster
ที่มารูปภาพ: https://www.facebook.com/AnnaCoffeeMicroRoaster
เป็นทั้งโรงคั่วและร้านกาแฟที่อยู่ในอำเภอเมืองจังหวัดอุบลราชธานี ผลิตทุกกระบวนการด้วยความตั้งใจอย่างมุ่งมั่นของพี่อาเทนและพี่แอน หรือคุณมานิตา จารุกขมูล ร่วมกันส่งมอบกาแฟคุณภาพดีไปพร้อมกับการสร้างความสุขและความสบายใจให้กับลูกค้าทุกคน
ก่อนจะเข้าสู่เรื่องราวของกาแฟ
อยากให้ลองหลับตาและจินตนาการถึง หมู่บ้านเล็กๆ ท่ามกลางภูเขาเขียวขจีสลับซับซ้อน กับแสงแดดอ่อนและหมอกบางๆ
หากนึกไม่ออกให้ลองดูหนังเรื่อง "สุขสันต์วันโสด" (Low Season 2020) บรรยากาศของหมู่บ้าน "แม่แดดน้อย" เป็นแบบนั้นเลย
เนื้อที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขา ป่าไม้และลำห้วย
ด้วยสภาพแวดล้อมที่มีอากาศเย็นตลอดปี และมีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลประมาณ 1200 เมตร จะทำให้มีสภาพอากาศที่เย็น จะ ยืดระยะเวลาในการเติบโต ในหนึ่งเมล็ดเชอรี่จะซึมซับแร่ธาตุสารอาหาร สามารถพัฒนารสชาติให้มีความซับซ้อนและมีความอุดมสมบูรณ์
ทำให้พื้นที่แม่แดดน้อยมีอากาศที่เหมาะสมสำหรับการปลูกกาแฟ
ภาพบรรยากาศในแม่แดดน้อย
ที่มารูปภาพ :https://www.facebook.com/Maedaetnoi
"การลงมือทำในช่วงแรก มีปัยจัยสภาพแวดล้อมที่ต้องควบคุมค่อนข้างยาก เพราะที่บ้านแม่แดดน้อย ขาดแคลนน้ำและมีแดดน้อย"
วิธีการแปรรูปจึงทำแบบ Natural Process เป็นหลัก นอกจากนี้พี่อาเทนได้ศึกษา ทดลองการแปรรูปใหม่ๆ เพื่อก้าวข้ามข้อจำกัดของพื้นที่ อีกทั้งยังได้รับการสนับสนุนจาก Roots ในการช่วยเหลือเกษตรกรและสร้างแทงก์น้ำ พัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นและมีน้ำใช้เพียงพอต่อกระบวนการผลิตวิธีต่าง
ขั้นตอนของการแปรรูปแบบ Washed Process
การนำผลเชอรี่มาสีแยกเนื้อออกจากเมล็ด
จากนั้นจะนำเมล็ดไปหมัก (Fermentation) ในน้ำเพื่อย่อยสลายเนื้อที่เหลืออยู่จนสามารถล้างออกไปได้หมด
หลังจากการหมัก เมล็ดจะถูกล้างอีกครั้ง และนำไปตาก
Washed Process ทำให้ได้ Flavor Profile เป็น Clean, Clarity and Acidity
กาแฟแม่แดดน้อยเป็นกาแฟที่คั่วโดยเครื่องคั่วอัจฉริยะ Rubasse รูบาสส คือ แหล่งพลัง NIR (Near-Infrared) เทคโนโลยีการให้พลังงานความร้อน ที่นิยมในระบบอุตสาหกรรมอบแห้ง และทางการเเพทย์ ใช้พลังงานต่ำแต่ให้พลังความร้อน ที่คุ้มค่า สูญเสียพลังงานไปให้กับ สภาพแวดล้อมน้อยกว่า แหล่งกำเนิดความร้อนเเบบอื่น กาแฟสุกได้ดี โดยการแทรกซึมความร้อนที่มีประสิทธิภาพสูงที่ดี จากการ Radiation และสามารถ ควบคุม Conduction Convection ได้อย่างมีประสิทธิภาพเช่นกัน
ระดับการคั่ว จะเป็นกาแฟคั่วอ่อน ที่มีค่าสีแอคตรอน 85 มีคาแร็คเตอร์ของกลิ่นหอมดอกไม้ มีความเป็นผลไม้เปรี้ยวฉ่ำ
กาแฟ Chiang Mai Sakura เป็นกาแฟที่อยู่ในกลุ่มโทน Enzymatic
กลิ่นที่เกิดจากความเฉพาะตัวของสายพันธ์ุ แหล่งปลูก การแปรรูปกลุ่มโทน Citrus & Other Fruits, Tropical Fruit, Stone Fruit, Berry - like
รสชาติมีความหอมสดชื่นอ่อนๆ ให้รสสัมผัสที่มีความเปรี้ยวของผลไม้เลม่อน หวานละมุนของส้ม เพิ่มความซับซ้อนด้วยสับปะรดและเสาวรส มีความเป็นถั่วและน้ำผึ้งที่ช่วยให้กาแฟกลมกล่อมมากยิ่งขึ้น
Taste Note: Orange, Lemon, Lime, Green Apple, Grape, HoneyGLOBAL COFFEE SCHOOL INTERNATIONAL CLASS FROM USA เพื่อใช้ในการอธิบายและประเมินกาแฟตามโทนใน Flavor Map สามารถใช้งานได้สะดวกและฝึกการสื่อสารได้ชัดเจน
Country = ประเทศ
Region = ภูมิภาค
Farm = ไร่กาแฟ
Variety = สายพันธ์ุ
Process = การแปรรูป
Harvest Date = ช่วงเวลาเก็บเกี่ยว
Moisture = ค่าความชื้นใน
Green Bean, Density = ค่าความหนาแน่นใน Green Bean
Roasting Date = วันคั่วกาแฟ
Roasting Info = ระดับการคั่วและค่าสีกาแฟ
Method = วิธีการสกัด
Tool = เครื่องมือที่ใช้ (Machine/Dripper)
Coffee Dose = ปริมาณกาแฟ Grind Size = ขนาดเบอร์บด
Water(Extract) = ปริมาณน้ำการสกัด (g) ค่า TDS น้ำ (ppm)
Time = เวลาการสกัด
Extract = น้ำที่ผ่านการสกัด (g) ค่า TDS กาแฟ %(TDS)
Water (Dilution) = ปริมาณน้ำที่เจือจาง
Solid = สารละลายของกาแฟที่สกัดออกมา(g)
Yield = อัตราการสกัด (%)
Aroma Intensity = กลิ่น
Body = น้ำหนัก
Acid = ความเป็นกรด
Bitter = ความขม
Very weak = อ่อน/บางมาก
Slightly weak = ค่อนข้างอ่อน/บาง
Average = ค่ากลาง
Slightly strong = ค่อนข้างเข้มข้น
Very strong = เข้มข้น
ORTHO = การดมกลิ่นทางจมูกส่วนหน้า
RETRO = การประเมินกลิ่นหลังจากที่ดื่มหรือกลืนลงไป
W = weak (อ่อน)
S = strong (เข้มข้น)
Flavor Map = กลุ่มกลิ่นรส Flavor ของกาแฟยุคใหม่
ช่องรวมคะแนน ORTHO = คะแนน ÷ 2
ช่องรวมคะแนน RETRO
ช่องรวมคะแนน Total = (ORTHO ÷ 2) + RETRO
ช่องประเมินคะแนนกาแฟตามกลุ่ม F,C,B,S
Brew (Sounds like Broo)
คือนิยามที่ใช้อธิบายกระบวนการทำกาแฟทั้งหมด (ชงกาแฟ ดริป ฯลฯ)
Extraction
Extraction การสกัด หมายถึง กระบวนการแยก (separation) โดยใช้ของเหลวอีกชนิดหนึ่งเป็นตัวทำละลาย สารที่ต้องการแยกโดยให้ละลายออกมาในตัวทำละลาย
Strength หรือ Body คือความเข้มข้นที่เกิดขึ้นในกาแฟ (1.15-1.45%)
***การสกัดที่ยอดเยี่ยมคือ Balance เป็นความสมดุลระหว่าง Extraction and Strength
More Extraction : Over Extraction
Over - Extraction > 22%
การสกัดที่ออกมามากเกินไป จะทำให้กาแฟมีสีเข้ม รสขม น้ำหนักมาก และอาจมีรสชาติเหมือนยา
(สำหรับกาแฟคุณภาพสูง อาจจะสามารถ สกัดได้ มากกว่า 22%)
Less Extraction : Under Extraction
Under - Extraction < 18%
การสกัดน้อยเกินไป จะทำให้กาแฟมีสีใส รสอ่อน ฝาด เปรี้ยวแหลม น้ำหนักบาง และอาจมีกลิ่นเขียวคล้ายน้ำผัก
...
1.Ratio
Ratio คือ อัตราส่วน หรือปริมาณของ กาแฟ ต่อ น้ำ
(Ratio ขึ้นอยู่กับอุปกรณ์เครื่องชง วิธีการ และเทคนิคที่ใช้ในการบรูว์)
Ex. Ratio 1 : 15 (กาแฟ 1 กรัม น้ำ 15 กรัม)
บรูว์โดยใช้กาแฟ 16 กรัม น้ำ 240 กรัม (16*15 = 240)
More Ratio : More Weak
Less Ratio : More Strong
2.Grind Size
เป็นส่วนสำคัญของการบรูว์ และขนาดของกาแฟบดจะส่งผลต่อการสกัด
ผงกาแฟหยาบ
มีขนาดใหญ่ + มีช่องว่างระหว่างผงกาแฟกว้าง = ทำให้น้ำไหลผ่านเร็ว ใช้เวลาสกัดเร็ว ส่งผลให้เกิดการสกัดน้อย
(เหมาะสำหรับเครื่องชงแบบแช่ หรือกาแฟคั่วกลาง/เข้ม)
**หมายเหตุถ้ากาแฟคั่วอ่อนนำมาแช่ ใช้เรื่องของอุณหภูมิ + ระยะเวลาเพิ่ม
ผงกาแฟละเอียด
มีขนาดเล็ก + มีช่องว่างระหว่างผงกาแฟน้อย = ทำให้น้ำไหลผ่านช้า น้ำเข้าไปสกัดได้ทั่วทุกมุม ใช้เวลาสกัดช้า ส่งผลให้เกิดการสกัดมาก
(เหมาะสำหรับเครื่องชงแบบเอสเพรสโซ่ หรือกาแฟคั่วอ่อน)
**หมายเหตุขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ที่นำไปใช้
Fine Grinding : More Body
Coarse Grinding : More Bright
3.Time
คือระยะเวลาที่น้ำสัมผัสกับกาแฟ (ขึ้นอยู่กับอุปกรณ์เครื่องชง Grind Size, Temperature, Turbulence)
ระยะเวลาเร็ว = จะทำให้เกิดการสกัดเร็ว
ระยะเวลาช้า = จะทำให้เกิดการสกัดช้า
More time : More Body
Less time : Less Bitter
******* บดหยาบ + ระยะเวลาช้า = เพิ่มการสกัด (More Body)
บดละเอียด + ระยะเวลาเร็ว = ลดการสกัด (Less Bitter)
4.Temperature
อุณหภูมิน้ำ เป็นปัจจัยสำคัญที่ต้องเลือกใช้ให้เหมาะสม
คล้ายๆ กับการใช้ไฟทำอาหาร ไฟอ่อน = ไม่สุก , ไฟแรง = ไหม้
**แต่ไม่เหมือนซะทีเดียว น้ำเดือด 100 ไม่ได้ทำให้กาแฟไหม้ ทำให้สกัดสาร Caffeine ออกมาได้มาก กาแฟอาจจะมี รสขมกว่า การใช้น้ำที่อุณหภูมิ ต่ำกว่า
โดยปกติจะใช้อุณหภูมิน้ำประมาณ 91-96 องศาเซลเซียส
(ข้อมูล จากงานวิจัย ของ ICO ช่วง 94 องศา เป็น ช่วงที่ สกัดสารละลายออกมาได้มากที่สุด
(ขึ้นอยู่กับ การแปรรูป ระดับการคั่ว โปรไฟล์รสชาติ ความสดใหม่ และความต้องการการสกัด)
อุณหภูมิน้ำที่สูงเกินไป = สกัดมาก
(เหมาะกับกาแฟคั่วอ่อน หรือมีรสชาติอ่อน)
อุณหภูมิน้ำที่ต่ำเกินไป = สกัดน้อย
(เหมาะกับกาแฟคั่วเข้ม หรือมีรสชาติเข้ม)
Higher Temperature : More body
Lower Temperature : Less bitter
5.Turbulence
เป็นการหมุน หรือการคนผสม จะช่วยให้น้ำเข้าไปสกัดกาแฟได้ทั่วทุกมุม
Turbulence เปรียบเสมือนรสมือ ลักษณะการวน น้ำหนักมือ ระดับความสูง ขนาดสายน้ำ จังหวะและระยะเวลาของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ยิ่งวนมากก็จะยิ่งทำให้เพิ่มการสกัดมากขึ้น
More Turbulence : More Body
Less Turbulence : Less Bitter
6.Water TDS
น้ำเป็นส่วนประกอบในกาแฟ Espresso ประมาน 90% และในกาแฟ Filter มีประมาณ 98.5% น้ำทำหน้าที่เป็นสารละลายและสกัดรสชาติออกมาระหว่างการบรูว์
การวัดผลรวมของแร่ธาตุที่มีอยู่ในน้ำ TDS หรือ Total Dissolved Solid (หลักๆจะมี แคลเซียม และแมกนีเซียม) จะช่วยให้รู้ว่าน้ำที่ใช้มีแร่ธาตุอยู่มากหรือน้อย และนำไปวางแผนหรือปรับปัจจัยการชงอื่นๆ เพื่อช่วยป้องกันการสกัดไม่ให้มากหรือน้อยเกินไป
TDS สูง = สกัดมาก (น้ำที่มีแร่ธาตุ หรือน้ำแร่)
น้ำที่ค่าแร่ธาตุสูง จะไปกัน Flavor กลุ่มโทน Enzymatic และอาจนำพารสชาติหรือสิ่งที่ไม่ดีในกาแฟออกมาด้วย (Over Extraction)
TDS ต่ำ = สกัดน้อย (น้ำที่ผ่านการกรอง)
น้ำที่ค่าแร่ธาตุต่ำ จะทำให้สกัดกาแฟออกมาได้น้อย รสชาติที่ได้จะมีความสว่าง เปรี้ยวแหลมหรือมีรสคล้ายน้ำต้มผัก (Under Extraction)
การผสมน้ำหรือปรับค่าน้ำให้ได้ TDS ที่ต้องการจะช่วยทำให้ควบคุมการสกัดได้ดี
More TDS = More Body
Less TDS = More Bright
****** TDS สูง + อุณหภูมิต่ำ + บดหยาบ = ลดการสกัด
TDS ต่ำ + อูณหภูมิสูง + บดละเอียด = เพิ่มการสกัด
การเข้าใจปัจจัยต่างๆ จะช่วยทำให้เรารู้ถึง เหตุและผล จากการบรูว์ในแต่ละครั้ง และสามารถนำไปปรับใช้ ทดลองหาเทคนิคที่เหมาะสม สนุกกับการบรูว์และการดื่มกาแฟในทุกๆวันนะคะ